Làm việc tại Nhật có cần bằng đại học không? Đây là câu hỏi thường gặp từ những người Việt đang có ý định sang Nhật để tìm kiếm cơ hội nghề nghiệp và thay đổi cuộc sống. Nhật Bản là quốc gia phát triển với nền kinh tế trong top thế giới, nổi bật bởi môi trường làm việc chuyên nghiệp, mức lương cao và chế độ đãi ngộ hấp dẫn. Tuy nhiên, mỗi hình thức làm việc tại Nhật lại đi kèm những yêu cầu cụ thể về trình độ, tay nghề và đặc biệt là bằng cấp.
Tổng quan về thị trường lao động Nhật Bản và chính sách tiếp nhận lao động nước ngoài
Nhật Bản hiện đang là một trong những thị trường lao động hấp dẫn nhất đối với người lao động Việt Nam cũng như nhiều quốc gia châu Á khác. Với nền kinh tế phát triển, mức thu nhập ổn định và môi trường làm việc chuyên nghiệp, Nhật luôn nằm trong top đầu các nước tiếp nhận lao động nước ngoài. Tuy nhiên, để hiểu rõ vì sao cơ hội làm việc tại Nhật lại mở rộng chúng ta cần xem xét kỹ hơn về bức tranh tổng thể của thị trường lao động nơi đây.
1.1. Tình trạng già hóa dân số và thiếu hụt lao động nghiêm trọng
Một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất mà Nhật Bản đang đối mặt là già hóa dân số và suy giảm lực lượng lao động trong nước.
- Tỷ lệ người già cao kỷ lục: Theo số liệu của Bộ Nội vụ và Truyền thông Nhật Bản, tính đến năm 2024, gần 29% dân số Nhật đã trên 65 tuổi, biến nước này trở thành quốc gia có dân số già hóa nhanh nhất thế giới. (nguồn: Al Jazeera)
- Dân số giảm dần: Tổng dân số Nhật Bản tính đến tháng 10 năm 2024 là 123,8 triệu người, giảm 550.000 người so với năm trước, đánh dấu năm thứ 14 liên tiếp dân số giảm (nguồn: The Japan Times)
- Tình trạng thiếu nhân lực nghiêm trọng ở nhiều ngành nghề: Các lĩnh vực như xây dựng, điều dưỡng, sản xuất chế biến, nông nghiệp và khách sạn – nhà hàng đều đang trong tình trạng thiếu hụt lao động trầm trọng.
Vì vậy, ngay cả khi nền kinh tế không tăng trưởng đột biến, cầu lao động tại Nhật vẫn rất cao và không thể được bù đắp bởi lực lượng lao động nội địa.
1.2. Chính sách tiếp nhận lao động nước ngoài được mở rộng
Để ứng phó với khủng hoảng nhân lực, chính phủ Nhật Bản đã và đang thay đổi mạnh mẽ chính sách nhập cư lao động trong hơn một thập kỷ qua.
- Từ năm 1993, chương trình Thực tập sinh kỹ năng (TTS) được triển khai nhằm tiếp nhận lao động nước ngoài đến làm việc theo hình thức học nghề. Mục tiêu ban đầu là chuyển giao kỹ thuật, nhưng trên thực tế đã trở thành một nguồn nhân lực thiết yếu cho nền kinh tế Nhật Bản.
- Năm 2019, Nhật Bản ra mắt loại visa mới mang tên Kỹ năng đặc định (Tokutei Gino), cho phép lao động nước ngoài có tay nghề làm việc lâu dài, được bảo lãnh người thân và chuyển đổi visa linh hoạt hơn. Đây được xem là một bước ngoặt lớn trong chính sách tiếp nhận lao động không có bằng đại học.
- Mở rộng visa cho lao động tri thức và sinh viên quốc tế: Ngoài visa lao động phổ thông, Nhật Bản cũng đẩy mạnh tiếp nhận kỹ sư, kỹ thuật viên, nhà nghiên cứu, sinh viên du học sau tốt nghiệp bằng các loại visa làm việc chuyên môn (kỹ thuật – tri thức nhân văn – quốc tế).
Các thay đổi này phản ánh một thực tế rằng Nhật Bản không chỉ cần lao động phổ thông mà còn cần cả lực lượng lao động chất lượng cao, từ đó tạo ra nhiều lối đi khác nhau cho người nước ngoài muốn sinh sống và làm việc tại đây.
1.3. Việt Nam – một trong những nước cung ứng lao động lớn nhất cho Nhật Bản
Trong nhóm các quốc gia phái cử lao động đến Nhật, Việt Nam đứng thứ hai chỉ sau Trung Quốc. Điều này thể hiện sự phù hợp về văn hóa, khả năng học tiếng Nhật nhanh và tinh thần làm việc chăm chỉ của người Việt.
- Hơn 500.000 người Việt đang sinh sống và làm việc tại Nhật (số liệu năm 2023), trong đó bao gồm thực tập sinh, kỹ sư, du học sinh và lao động kỹ năng đặc định. (nguồn: Nippon)
- Việt Nam có nhiều trung tâm đào tạo và phái cử chuyên nghiệp, giúp người lao động tiếp cận thông tin dễ dàng hơn, chuẩn bị hồ sơ bài bản và được hỗ trợ sau khi sang Nhật.
Với mối quan hệ hợp tác sâu rộng giữa hai nước và nhu cầu lao động ngày càng tăng, người Việt có rất nhiều cơ hội làm việc tại Nhật Bản.
Làm việc tại Nhật có cần bằng đại học không?
Câu trả lời là có thể cần hoặc không cần, tùy vào loại công việc và visa mà bạn muốn xin. Nhật Bản không bắt buộc mọi lao động phải có bằng đại học, nhưng sẽ yêu cầu trong một số trường hợp nhất định.
2.1. Trường hợp không cần bằng đại học
Đối với những ngành nghề phổ thông hoặc chương trình lao động định hướng kỹ năng thực hành, bằng đại học không phải là yêu cầu bắt buộc.
- Chương trình thực tập sinh kỹ năng (TTS): Là hình thức phổ biến nhất cho người Việt muốn sang Nhật làm việc. Người tham gia chỉ cần tốt nghiệp THPT, có sức khỏe tốt và trình độ tiếng Nhật cơ bản. Công việc chủ yếu liên quan đến sản xuất, nông nghiệp, xây dựng, chế biến thực phẩm,…
- Visa kỹ năng đặc định (Tokutei Gino): Chương trình này tiếp nhận lao động có tay nghề ở 12 ngành nghề như xây dựng, điều dưỡng, dịch vụ ăn uống, vệ sinh tòa nhà… Người tham gia cần thi đậu kỳ thi kỹ năng và tiếng Nhật (tối thiểu N4) nhưng không yêu cầu bằng đại học.
2.2. Trường hợp cần bằng đại học
Với những ngành nghề đòi hỏi chuyên môn cao, kỹ thuật và trình độ học vấn nhất định, bằng đại học là điều kiện bắt buộc.
- Visa kỹ sư – kỹ thuật viên – tri thức nhân văn: Đây là loại visa dành cho các ngành như công nghệ thông tin, cơ khí, xây dựng, tài chính, marketing, phiên dịch,… Người xin visa bắt buộc phải có bằng cao đẳng hoặc đại học phù hợp với công việc ứng tuyển.
- Visa làm việc sau du học: Nếu bạn học xong đại học hoặc sau đại học tại Nhật, bạn có thể chuyển sang visa lao động. Trong trường hợp này, bằng đại học không chỉ là yêu cầu mà còn là lợi thế lớn giúp bạn ở lại lâu dài tại Nhật.
- Làm việc tại các tập đoàn lớn hoặc vị trí quản lý: Hầu hết các doanh nghiệp Nhật có quy mô lớn đều ưu tiên tuyển người có bằng cấp đại học, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ, kỹ thuật, tài chính – ngân hàng.
>>Xem thêm: Hệ đào tạo đại học từ xa tại Nhật Bản: Giải đáp thắc mắc thường gặp cho sinh viên
Lợi ích khi có bằng đại học khi làm việc tại Nhật
Ngay cả khi không bắt buộc, việc sở hữu bằng đại học vẫn mang lại rất nhiều lợi ích nếu bạn muốn phát triển sự nghiệp tại Nhật Bản lâu dài và bền vững.
- Mức lương khởi điểm và cơ hội thăng tiến cao hơn: Người có bằng đại học, đặc biệt là trong các ngành kỹ thuật, IT hoặc kinh tế, thường được trả lương khởi điểm cao hơn so với lao động phổ thông và có cơ hội thăng tiến nhanh.
- Khả năng làm việc ở nhiều lĩnh vực: Người có bằng đại học có thể lựa chọn làm việc trong nhiều ngành nghề khác nhau, không bị giới hạn ở các ngành lao động phổ thông.
- Tạo uy tín và độ tin cậy trong mắt nhà tuyển dụng Nhật: Các doanh nghiệp Nhật đánh giá cao bằng cấp, nhất là từ các trường đại học có tiếng. Nó chứng minh bạn có nền tảng kiến thức và sự nghiêm túc trong học tập – làm việc.
>>Xem thêm: Thông báo tuyển sinh đào tạo từ xa trình độ đại học (NEU-Elearning) năm 2025 của Đại học Kinh tế Quốc dân Khu vực tại Thành phố Hồ Chí Minh và Nhật Bản (Đợt 6)
Đại học từ xa tại Nhật – Mở ra cơ hội mới
Nếu bạn đang tìm kiếm cơ hội học tập và phát triển nghề nghiệp tại Nhật Bản, chương trình đại học từ xa tại Đại học Kinh tế Quốc dân là lựa chọn lý tưởng. Với hình thức học linh hoạt, bạn có thể vừa làm việc, vừa nâng cao trình độ học vấn mà không cần phải rời khỏi công việc hiện tại.
Chứng chỉ của Đại học Kinh tế Quốc dân sẽ mở ra cơ hội nghề nghiệp không chỉ tại Nhật mà còn trên toàn cầu. Đây là bước đi vững chắc để phát triển sự nghiệp lâu dài tại Nhật Bản, đặc biệt trong các ngành như tài chính, marketing, và công nghệ.
Kết luận
Làm việc tại Nhật có cần bằng đại học không? Câu trả lời là không phải lúc nào cũng cần, nhưng có bằng đại học sẽ là một lợi thế lớn nếu bạn muốn có công việc ổn định, thu nhập cao và cơ hội phát triển lâu dài tại Nhật Bản
Việc sang Nhật làm việc không chỉ là cơ hội để kiếm thu nhập cao mà còn là hành trình học hỏi, trưởng thành và mở ra nhiều cơ hội mới trong tương lai. Dù bạn đang là người chưa có bằng cấp hay là sinh viên mới tốt nghiệp đại học, hãy tìm hiểu thật kỹ và chuẩn bị chu đáo để biến giấc mơ làm việc tại Nhật thành hiện thực.
Leave a Reply